Petronella Moens
Geboren in Friesland, in een predikantengezin, verhuist Petronella Moens op tweejarige leeftijd naar Aardenburg, Zeeuws-Vlaanderen. Twee jaar later overlijdt haar moeder in het kraambed bij de geboorte van haar zusje en wordt de kleine Petronella nagenoeg blind na een aanval van kinderpokken.
Het kind blijkt intelligent en leert ondanks haar handicap een beetje schrijven. En ze wordt voorgelezen door haar vader en zussen. Ook later heeft zij een uitgebreid netwerk om zich heen, en met name ‘schrijfjuffrouwen’, aan wie ze ruim 150 gedrukte werken dicteert: romans, gedichten, pamfletten, bijdragen aan almanakken, kerkgezangen, vrijmetselaarsgezangen, kinderboekjes, enzovoort. Veel ervan is expliciet of impliciet gericht tot vrouwelijke lezers. In haar exotisch-utopistische roman Aardenburg, of de onbekende plantage in Zuid-Amerika (1816) beschrijft zij een ideale maatschappij, waarin meisjes worden onderwezen en slaven vrijgekocht.
Haar tijdgenote-collega Barbara van Meerten-Schilperoort stelt Moens op één lijn met beroemde schrijfsters als Lucretia van Merken, Germaine de Staël, Stéphanie de Genlis. Hoewel haar werk vanwege veranderde literaire opvattingen wat in vergetelheid raakt, prijst de recensent van de Vaderlandsche Letteroefeningen nog in 1842 haar werk voor kinderen:
Wat onze Dichteresse Moens voor de jeugd schrijft en uitgeeft, heeft te allen tijde zulk eene edele en godsdienstige strekking, dat het bijna overbodig is, wanneer haar naam op den titel wordt gevonden, er in bijzonderheden iets van te vermelden.
SvD, October 2015
- Conferences and activities > HERA TTT meetings > Dutch meeting 2015: Workshop and Exhibition > 19 19th-century Dutch women authors > Moens