Martha van Vloten
Martha van Vloten’s talenkennis ‘was haast phenomenaal, haast even phenomenaal als haar bereidwilligheid om iemand bij te staan, die hulp noodig had’. Adriaan Roland Holst, die met haar bevriend was, beschrijft haar als een ‘glanzende oase in deze woestenij waar wij, gedrevenen, konden bekomen’.
Martha is de oudste dochter van literatuurcriticus Johannes van Vloten en zijn rijke vrouw Elisabeth van Gennep. De opvoeding van Martha en haar zusters Betsy en Kitty is onconventioneel: ze gaan naar de eerste Nederlandse HBS voor meisjes in Haarlem. Martha is geïnteresseerd in filosofie, cultuur, muziek.
Ze trouwt in 1886 met Frederik van Eeden, met wie zij twee zoons krijgt in een huwelijk, dat in 1907 op Martha’s initiatief ontbonden wordt. Wel blijft ze contact houden met Van Eeden en zijn literaire vrienden: Albert Verweij, Jacobus van Looy, Frans Erens. Zo blijven haar talenliefde en -kennis niet onopgemerkt.
Vanaf 1899 was ze begonnen dat talent te benutten: ze gaf lessen om ook in haar eigen onderhoud te kunnen voorzien. En rond 1904 vraagt Leo Simons van De Wereldbibliotheek haar om mee te werken aan de vertaling van de Kinder- und Hausmärchen van de broeders Grimm. Dat doet ze, en ook uit andere talen vertaalt ze kinderliteratuur – vooral de sprookjes van Andersen. Deze vertalingen worden veel gebruikt. Jacqueline Royaards schrijft bijvoorbeeld aan Top Naeff, in 1929: ‘Tijdens de ziekte van mijn man [acteur Willem Royaards], hebben wij de Sprookjes van Andersen gelezen en herlezen en vergeleken met de andere vertalingen en navertellingen en zijn tot de slotsom gekomen, dat de vertaling van Mevrouw van Eeden-van Vloten verreweg de beste is’.
Zelf schrijft ze over haar vertaal-activiteit in 1913: ‘eigenlijk houd ik er maar van als intens lezen van iets, dat ik met enkel lezen niet voldoende zou opnemen’.
SvD, February 2016
- Conferences and activities > HERA TTT meetings > Dutch meeting 2015: Workshop and Exhibition > 19 19th-century Dutch women authors > Van Vloten