‘Omdat ik iets te zeggen had’ Haarlemse schrijfsters uit de 19e eeuw

Lange tijd ging men er van uit dat vrouwen niet konden schrijven, of althans: niet konden publiceren (want brieven schrijven, dat konden ze juist weer wél heel goed...). En men verwees naar het uiterst kleine aantal vrouwennamen in de literatuurgeschiedenissen. Dat was vóórdat er wetenschappelijke belangstelling kwam voor tijdschriften uit de 18e en 19e eeuw (waar we tal van recensies en reacties kunnen vinden op wat vrouwen wel degelijk publiceerden). En het was vooral ook vóórdat er sprake was van digitalisering van die tijdschriften of van de mogelijkheid om ze echt grondig te doorzoeken.

In het internationale HERA-project Travelling TexTs 1790-1914: The Transnational Reception of Women’s Writing at the Fringes of Europe (2013-2016) is een groep literatuurhistorici bezig om voor vijf “kleinere” landen (Finland, Noorwegen, Slovenië, Spanje en Nederland) het werk van negentiende-eeuwse schrijfsters terug te vinden en te herwaarderen. In dat kader is deze tentoonstelling georganiseerd, die een indruk wil geven van wat die teruggevonden Nederlandse schrijfsters zoal schreven, waarom ze dat schreven, hoe hun werk in hun tijd werd ontvangen en hoe wij er nu naar zouden kunnen kijken.

Hier gaat het vooral om Haarlemse schrijfsters. Daar waren er nogal wat van. Sommigen van hen waren verwant aan een mannelijke auteur: Dorothea Beets, de zuster van schrijver Nicolaas; Katharina Schweickhardt en Catharina Rebecca Woesthoven, de twee achtereenvolgende echtgenotes van Willem Bilderdijk; Martha en Betsy van Vloten, dochters van schrijver Johannes van Vloten; Anne van der Tholl, vrouw van schrijver en criticus Conrad Busken Huet...

Anderen waren schrijfster zonder dat zich een mannelijke auteur of uitgever in hun directe omgeving ophield. Deze expositie presenteert acht van hen, gaat ook in op de Haarlemse lezers (m/v) van het werk van schrijfsters, en illustreert kort de rol van mannelijke auteurs, uitgevers, familieleden, etc.